De geschiedenis van weekblad De Langstraat - nummer 30 – 14 juli 2021
In De Langstraat van woensdag 8 juni 2021 stond een opmerkelijk berichtje op de voorpagina. De tekst luidde: ‘Frits Mutsaers uit Wageningen stuurde een opvallend feitje naar de redactie afgelopen weekend. De jaargang van De Langstraat zou niet kloppen. En Frits kan het weten, want hij is de zoon van Frans Mutsaers (Drukkerij ‘Antoine’) die het weekblad in 1960 oprichtte. Dat betekent dat De Langstraat niet 59 jaar bestaat, maar al 62 jaar.’ Uiteraard heeft Frits (tweelingbroer van Jan Mutsaers, die ruim 40 jaar een belangrijke rol speelde op het gebied van toerisme en recreatie in de gemeente Geertruidenberg) gelijk, want de eerste jaargang nummer 1 van De Langstraat, het nieuws- en advertentieblad voor de gehele Langstraat, verscheen op vrijdag 8 april 1960. Het eerste nummer van het gratis huis-aan-huisblad telde slechts vier pagina’s en lag op 20.000 adressen op de mat. Voor de eerste editie, zonder ook maar één foto, hadden slechts tien adverteerders belangstelling, voornamelijk uit Waalwijk en ’s-Hertogenbosch, maar geen enkele advertentie van winkel of bedrijf in de eerste uitgave uit het huidige verspreidingsgebied. Daarnaast stonden er een aantal ‘Langstraatjes’ in, kleine advertenties van minimaal tien woorden en volgens de uitgever ‘een doeltreffend wapen’, die uitsluitend bij vooruitbetaling geplaatst werden. De kosten: 15 cent per woord. In uitgave nummer 1 stonden drie ‘Langstraatjes’ uit Geertruidenberg en één uit Raamsdonksveer. Zo heeft een inwoner aan de Dordtsestraat 33a uit Geertruidenberg ‘een butagashaard z.g.a.n. Kan omgebouwd worden voor mijngas’ in de aanbieding. In een artikel in de eerste jaargang nr. 30 staat te lezen dat er ‘gemiddeld meer dan 100 kramen wekelijks verschijnen op de Markt in Geertruidenberg’. Dat zijn er tegenwoordig wel wat minder… Vanaf oktober 1960 wordt de krant alleen nog bezorgd in de gemeenten Raamsdonk en Geertruidenberg, Hank, Dussen en Waspik. Tegenwoordig bestaat het verspreidingsgebied enkel uit de drie kernen van de gemeente Geertruidenberg.
In het begin van de zeventiende eeuw, zo’n 150 jaar na de uitvinding van de boekdrukkunst, verschenen in Nederland de eerste gedrukte kranten. De inhoud bestond naast zaken als wisselkoersen en oorlogshandelingen overwegend uit officiële berichten van de regering. Dat blijft zo tot aan het einde van de achttiende eeuw, als prinsgezinden en patriotten de krant zien als middel om de publieke opinie te beïnvloeden. Gezien de vele ingezonden meningen van de huidige lokale politieke partijen in de gemeente Geertruidenberg die nagenoeg wekelijks in De Langstraat staan, iets van alle tijden. De grondwet van 1848 garandeert de persvrijheid, maar dat leidt nauwelijks tot toename van het aantal kranten. De groei zet zich pas echt door als in 1869 de in de Franse tijd ingevoerde speciale belasting op advertenties en dagbladen werd afgeschaft. In de periode tussen 1869 en 1894 verschijnen in Nederland maar liefst 53 nieuwe dagbladen en 554 nieuwe maand- en weekbladen. Er ontstaan richtingbladen met als doel de eigen zuil te organiseren en ideologisch aan zich te binden. Het is dus niet verwonderlijk dat in het overwegend katholieke Baarle kapelaan Franken het initiatief nam voor een plaatselijke krant. Op 2 mei 1906 verschijnt de eerste uitgave van ‘Baarl’s Nieuws- en Advertentieblad’, dat tegenwoordig door Uitgeverij EM de Jong onder naam ‘Ons Weekblad’ wordt uitgegeven. Op dit moment geeft de uitgeverij in Baarle-Nassau maar liefst veertien huis-aan-huisbladen uit, waaronder sinds januari 2006 ook De Langstraat.
De in Geertruidenberg gevestigde en sinds 1886 bestaande drukkerij van mejuffrouw Antonia Vermeeren was uitgeefster van het nieuws- en advertentieblad ‘De Omroeper’. Begin 1900 krijgt zij serieuze concurrentie van de in Den Bosch geboren letterzetter en boekdrukker Henricus Raaijmakers. Hij begint in de Koestraat eveneens een drukkerij en start, met een oplage van 400 exemplaren, met de uitgave van het abonneeblad ‘De Dongebode’. (De naam De Dongebode bestaat nog steeds, want onder die naam brengt Oudheidkundige Kring ‘Geertruydenberghe’ al ruim 47 jaar het ledenblad uit). Na het overlijden van Raaijmakers gaat de drukkerij verder onder de naam ‘Drukkerij Wed. H. Raaijmakers’. In september 1904 komt Franciscus Horvers in dienst van de drukkerij van weduwe Barendina Snel. In dat jaar verhuist de drukkerij naar de Dordtsestraat A22, tegenwoordig Vismarktstraat. De drukkerij wordt op 1 januari 1916 overgenomen. Niet door Horvers, maar door zijn zwager Godefridus Mutsaers, hoofdonderwijzer aan de Sint Antoniusschool in zijn woonplaats Oss. Met de komst van elektriciteit in Geertruidenberg in 1920 gaat ook de drukkerij over tot milieuvriendelijk energieverbruik. De oude petroleummotoren worden vervangen door elektromotoren: één van 1 pk en één van 1½ pk. In 1920 wordt de naam van het bedrijf gewijzigd in ‘N.V. Electrische drukkerij-binderij, boekhandel en advertentiebureau Antoine’. In 1935 stelt Godefricus Mutsaers zijn zoon Franciscus (Frans) aan als zakelijk bewindvoerder. Kort na de oorlog trouwt Frans met Diny van der Pas en vestigt zich in Geertruidenberg. Als Godefricus in 1958 overlijdt koopt zijn zoon het bedrijf van de erfgenamen. In 1960 besluit hij onder de naam ‘De Langstraat’ een nieuws- en advertentieblad uit te geven. Op 4 september 1978 verkoopt Frans de drukkerij aan de uit Waalwijk afkomstige Henk van Iersel. Tot begin jaren tachtig rolde De Langstraat bij drukkerij Antoine van de persen, maar tegenwoordig wordt het weekblad bij Janssen Pers Rotatiedruk in Gennip gedrukt, sinds 2003 een 100% dochteronderneming van Koninklijke Drukkerij Em de Jong in Baarle-Nassau. Sinds 2011 wordt De Langstraat gedrukt op de Colorman XXL drukpers. Daarmee werd het mogelijk De Langstraat op Berlinerformaat (315 x 470 mm) te drukken, een formaat dat het midden houdt tussen het tabloid- en het traditionele broadsheetformaat. Naast De Langstraat verschijnen ook enkele grote Europese kranten op dat onderscheidende formaat, zoals de Franstalige Le Soir (België), het Franse Le Monde, het Italiaanse La Stampa, de Britse The Guardian en het Nederlandse Financiële Dagblad.
Tekst: Jan Hoek
Bron:
50 jaar De Langstraat in woord en beeld, uitgave van Uitgeverij / Koninklijke Drukkerij Em. de Jong Baarle-Nassau, 2010;
archief Frits Mutsaers.